Türkiye’de çocuk yetiştirme kodları: Disiplin ve dindarlık önde, “bağımsızlık” geride
World Values Survey’nin (WVS-7) 2017–2022 yılları arasında 92 ülkede yürütülen küresel araştırması, Türkiye’de çocuk yetiştirme anlayışının geleneksel kodlarını çarpıcı biçimde ortaya koyuyor. Çalışmaya göre Türkiye’de ebeveynlerin çocuklarda önem verdiği nitelikler, dünya ortalamasına kıyasla daha çok uyum, disiplin ve dindarlık ekseninde şekilleniyor. Buna karşın, bireysel özerkliği veya yaratıcılığı teşvik eden “bağımsızlık”, “hayal gücü” ve “sorumluluk duygusu” gibi özellikler dikkat çekici şekilde daha az önemseniyor.
2025-12-01 07:52:49 - Arastiriyorum
Verilere göre Türkiye, bağımsızlık unsurunu önemsemede dünya ortalamasının 16 puan altında kalarak 92 ülke arasında 76. sırada yer alıyor. Çocuklarda dindarlığı önemsemede ise dünya ortalamasının 13 puan üzerinde bulunuyor ve 27. sıraya kadar yükseliyor. Bu sonuçlar, Türkiye’de hâkim çocuk yetiştirme yaklaşımının daha çok itaat, uyum ve disiplin merkezli bir kültürel çerçeveye dayandığını gösteriyor.
Cinsiyetler arasında belirgin bir fark yokAraştırmanın Türkiye’ye ilişkin kırılımları incelendiğinde, kadın ve erkek katılımcıların çocuklarda önemsedikleri niteliklerin büyük ölçüde örtüştüğü görülüyor. Cinsiyet, bu alandaki değer tercihlerini anlamlı biçimde farklılaştırmıyor. Yalnızca “söz dinleme ve itaat” gibi bazı başlıklarda küçük yönelim farkları bulunuyor.
Gençler daha az gelenekselYaş arttıkça çocuklarda önemsenen değerlere ilişkin tercihlerin daha geleneksel bir çizgiye kaydığı dikkat çekiyor. Özellikle 30 yaş altı ve 30 yaş üstü grupları arasında belirgin farklılıklar bulunuyor.
- “Terbiye”, “dindarlık” ve “tutumluluk” gibi maddeler gençlerde daha az önemseniyor.
- Buna karşılık gençlerin daha fazla benimsediği tek özellik “bencil olmamak”. Bu değer, yaş ilerledikçe anlamlı biçimde geriliyor.
- 30–49 yaş grubu ile 50 yaş ve üzeri arasında ise dikkat çekici bir fark bulunmuyor.
Araştırmanın en belirgin ayrışmayı gösterdiği alanlardan biri eğitim düzeyi.
- Düşük eğitim seviyesine sahip bireyler “terbiye”, “dindarlık” ve “itaat” gibi geleneksel niteliklere daha yüksek oranda önem veriyor.
- Eğitim seviyesi yükseldikçe, çocuklarda “hayal gücü” ve “yaratıcılık” gibi modern ve bireyci değerler daha fazla öne çıkıyor.
Bu bulgu, Türkiye’de eğitim düzeyinin çocuklara kazandırılmak istenen niteliklere ilişkin tercihleri güçlü biçimde şekillendirdiğini gösteriyor.
Kaynak: Susam Bülten