Mavi yaka çalışan profili değişiyor: Üniversiteli oranı yükselişte
Mercer Marsh Benefits (MMB), “2025 Mavi Yaka Yan Haklar Trendleri Raporu”nun sonuçlarını açıkladı. 200’ün üzerinde firmanın katılımıyla hazırlanan rapor, Türkiye’de mavi yakalı çalışanlara sunulan yan hakların çalışan bağlılığı ve memnuniyet üzerindeki etkisini kapsamlı bir şekilde analiz ediyor…
Rapor, mavi yaka çalışanların yaş ortalamasının 37, kıdem yılı ortalamasının ise 7 yıl olduğunu ortaya koyuyor. Erkek çalışan oranı yüzde 80, kadın çalışan oranı ise yüzde 20 seviyesinde. Kadın mavi yaka çalışan sayısının en yüksek olduğu sektörler; perakende (yüzde 42,3), hizmet (yüzde 32,4), holdingler (yüzde 31) ve ilaç-sağlık (yüzde 30,4) olarak sıralanıyor.
Mavi yaka profili değişiyor
Mavi yaka çalışanlar arasında üniversite mezunu oranı dikkat çekici biçimde artıyor. Geçtiğimiz yıl yüzde 8,9 olan bu oran, 2025 itibarıyla yüzde 11’e yükseldi. Lise mezunu oranı yüzde 25, Meslek Yüksek Okulu mezunlarının oranı ise yüzde 13 olarak kaydedildi.
2024’te şirketler ortalama 797 mavi yakalı işe aldı
Rapor, 2024 yılında şirketlerin ortalama 797 mavi yakalı çalışanı işe aldığını ortaya koyuyor. Mavi yakalı istihdamında perakende, teknoloji, havacılık ve lojistik sektörleri öne çıkıyor.
Çalışan bağlılığı açısından en kritik unsurun ücret politikası ve yan haklar olduğu belirtiliyor. Şirketler adil ödüllendirme için farklı prim modellerini gözden geçirirken, bu primlerin genellikle üretim hedefleri ve devamsızlık oranları üzerinden şekillendiği görülüyor.
İşten ayrılma nedenlerinde ücret ve koşullar başrolde
2024 yılında mavi yakalı çalışanların işten ayrılma nedenlerinin başında baz ücret (yüzde 64), çalışma koşulları (yüzde 26), devamsızlık (yüzde 17) ve yan haklar (yüzde 17) geliyor. Şirketlerin yüzde 66’sı, mavi ve beyaz yaka arasında yan hak farkının hâlâ sürdüğünü belirtiyor.
En sık sunulan yan haklar
Şirketlerin en sık sunduğu yan haklar şöyle sıralanıyor:
- Dini bayram yardımı: Yüzde 57
- Evlilik yardımı: Yüzde 54
- Doğum yardımı: Yüzde 53
- Yakacak yardımı: Yüzde 40
- Cenaze yardımı: Yüzde 38
- Yeni yıl yardımı: Yüzde 25
- Giyim yardımı: Yüzde 21
- Taşınma yardımı: Yüzde 3
- Kira yardımı: Yüzde 1
Öte yandan şirketlerin yüzde 95’i mavi yakalı çalışanlar için esnek çalışma saati uygulaması sunmuyor.
Özel sağlık sigortası hâlâ lüks
Yüksek enflasyon ve artan sağlık maliyetleri karşısında mavi yakalılar için özel sağlık sigortası ihtiyacının giderek arttığına dikkat çekilen raporda, şirketlerin yüzde 86’sının hâlâ bu alanda herhangi bir plan sunmadığı belirtiliyor.
Mevcut özel sağlık sigortalarının yüzde 45’i çalışan, eş ve çocukları kapsarken, yüzde 55’i yalnızca çalışanı kapsıyor. Ayrıca şirketlerin yüzde 78’i bireysel emeklilik planı sunmuyor; yüzde 64’ünün ise ferdi kaza sigortası uygulaması bulunmuyor.
Özetle;
MMB’nin raporu, mavi yakalı çalışanlara yönelik yan haklar alanında iyileştirme fırsatlarının hâlâ geniş bir alan sunduğunu ortaya koyuyor. Özellikle özel sağlık sigortası, esnek çalışma ve bölgesel ücret politikaları gibi konular, 2025’in işverenler için öncelikli gündemleri arasında yer alacak gibi görünüyor.
